7. Ode aan de kantoortrutjes

Het is inmiddels even geleden maar een verhaal dat zeker niet mag ontbreken. Het was een tijd lang nog geheim en vanwege AVG en ander gedoe kon deze info lange tijd niet met de school gedeeld worden. Soms moeten mensen gewoon even nadenken, simpelweg even een beetje nadenken met hun hart en niet zo dom doen. Zo, overduidelijk zijn we anderhalf jaar verder, maar kan ik me hier nog druk om maken.

Ze was zwanger... Nee, zé waren zwanger. Een begeleider sprak zijn mond voorbij en zodoende kwam ons ter oren dat we twee zwangere Eritrese meiden op school hadden. De twee meiden hadden beiden hun eigen verhaal. Beiden hadden ze seks gehad, maar hoewel het bij de een gewenst was, was het andere meisje, Souna, verkracht. Diezelfde avond nog krijg ik een berichtje van mijn zus. Het is een foto van haar en Souna. Wanneer mijn zus van haar dansles langs het AZC fietst, ziet ze een meisje in de berm zitten en hoort ze dat ze huilt. Ze stapt van haar fiets en vraagt of het gaat. Wanneer ze zegt: “ik ben de zus van juf Martine”, ziet ze een blik van herkenning bij het meisje. Ze sturen een selfie naar mij en ik vertel haar dat het Souna is en ze dus sinds kort weet dat ze zwanger is. Overduidelijk heeft ze veel stress. Ik bel naar de begeleiders van de alleenstaande minderjarige (het AMV-team) en vertel hen dat Souna in de berm zit en zeg tegen mijn zus dat ze haar terug naar het AZC moet sturen.

Strakker wordende truien

We zagen dat haar truien steeds strakker kwamen te zitten en de rondingen die bij een zwangere vrouw (in dit geval nog maar een meisje) naar voren komen; steeds duidelijker zichtbaar werden. Het was triest, maar ze leek het zelf het liefst te willen negeren. Niemand mocht weten van haar ‘ziekte’. Enorm veel spanning en stress voor deze kleine lieve Souna. Souna kwam geregeld naar school, maar leek cognitief beperkt en leerde de Nederlandse taal dan ook zeer moeizaam. Ze had in Eritrea geen onderwijs gehad. We communiceerden een beetje in het Frans, maar echt sprake van communicatie was er eigenlijk niet. Vandaar dan ook dat we haar vooral knuffelden, af en toe een kleine maaltijd gaven en haar in alles probeerde te laten voelen dat we er voor haar waren. We konden aan haar zien dat ze dit waardeerde. 

Tijd voor actie

Langzaam maar zeker begon ze haar ‘ziekte’ steeds een beetje meer te accepteren, maar ze bleef apathisch en leek geen verbinding of vorm van emoties te ervaren bij haar groeiende buik en veranderde lichaam. Op sommige momenten kon ik de stress en paniek met haar meevoelen. Al snel bleek dat ze haar afspraken bij de verloskundige niet nakwam. Dit klinkt misschien gek, maar was eigenlijk zo vreemd nog niet aangezien ze het allerliefst negeerde wat er op haar afkwam. Daarnaast had ze praktisch gezien ook geen idee hoe ze bij de praktijk moest komen. Tijd voor actie. Ik schakelde mijn zus in als hulplijn. Vanaf dat moment begeleidde mijn zus Souna. Zo gingen ze samen naar de verloskundige praktijk, probeerde ze Souna gerust te stellen en de ongemakkelijke momenten in de auto door te komen, omdat met Souna nog altijd vrijwel niet te communiceren viel. Souna had Carlijn al eerder gezien (in de berm) en voelde zich vertrouwd bij haar; in hoeverre ze eigenlijk ook maar een keuze had in wie haar zou helpen. Als ze maar wat hulp en begeleiding kreeg.

Monstertje in haar buik

Na enige tijd kwam het besef dat Souna totaal geen idee had hoe dit monstertje in haar buik eruit zou moeten komen. Woorden als weeën, ontsluiting, baarmoeder, vagina en noem maar op leken onbekend voor haar. Een mooie taak voor mijn collega Linda. Linda heeft zelf drie kinderen op de wereld gezet en kon haar zo misschien wel het beste bijstaan, uitleg geven en haar gerust stellen dat het wel goed kwam. Uiteraard deden Naomi en ik ook enorm ons best en zie ik ons samen nog steeds een bevalling nabootsen op kantoor - wellicht was het wel een beter idee dit verder aan de ervaringsdeskundige over te laten. 

Linda schrok van het feit dat het meisje zo weinig wist van wat er op haar af zou komen Met een tolk probeerden we Souna gerust te stellen en uitleg te geven. Het leek moeizaam binnen te komen en vragen stellen was ongemakkelijk voor haar. Per toeval bleek de tolk die ik aan telefoon kreeg een verloskundige te zijn. Ik droeg mijn beurt van uitleg en informatie over aan de tolk en liet hen in het Tigrinya even praten. Hopelijk kon een vrouw met dezelfde culturele achtergrond en ervaring haar voorbereiden. Ik kreeg haar nummer en we mochten altijd terugbellen als dit nodig was. 

Zorgen zichtbaar maken

Maar was dit alles onze taak? En die van mijn zus? Nog niet een beetje, maar haar toegewezen mannelijke voogd kon er ook maar weinig mee. Souna was inmiddels meerderjarig geworden en was daarom naar regulier uitgestroomd. Omdat ze zwanger en kwetsbaar was liep de zorg vanuit Nidos door, maar eerlijkheidshalve; hier was toch de betrokkenheid voor wat dit meisje nodig had en dus moest ik veel investeren om de zorgen zichtbaar te maken en te houden. Ik vond het lastig dat de optie van abortus te weinig met haar besproken was, maar deze fase was inmiddels reeds gepasseerd. Ik dacht dat adoptie misschien ook nog een optie zou zijn, maar vond dit zeker niet aan mij om verder uit te zoeken en te bespreken. Dit gesprek legde ik bij de voogd neer.

Carlijn hield haar afsprakenkaart bij, wij gaven haar eten op school om ervoor te zorgen dat ze iets voedzaams binnen kreeg en verzamelden ondertussen babyspullen voor haar. Vanuit diverse hoeken werden babykleertjes gebracht, een badje, luiers en noem maar op. Voor het proces van Souna leek het me goed om een keer met haar samen babykleertjes uit te zoeken. Ik ging daarom met haar naar de stad. Ze leek er wel lol in te ervaren om iets uit te kiezen en was dankbaar voor hetgeen ze kreeg. Ik bleef me wel zorgen maken om haar en de baby in aankomst, en ik was niet de enige die dit deed. 

De geboorte

Na enkele maanden kwam het besef dat de baby toch echt een keer zou komen. Ik richtte met de vrouw van de GGD Souna’s kamer in zodat de baby vast een plekje had. Alle spullen die Souna voor de baby gekregen had, waren ergens diep in een kast weggestopt. Van acceptatie was dus nog altijd geen sprake. Verrassend genoeg leek ze wel over een naam te hebben nagedacht. Asmerat zou het worden. Deze naam had haar kamergenoot bedacht en sprak haar blijkbaar aan.

Inmiddels was ze al 40 weken zwanger en al enige tijd hielden de ‘kantoortrutjes’ en mijn zus de groepsapp nauwgezet in de gaten. We hadden met Souna afgesproken dat wanneer ze buikpijn zou krijgen ze naar de receptie zou gaan. De receptie zou mij dan bellen, zodat ik haar op kon halen en naar het ziekenhuis kon brengen. Uitgerekend de avond dat ik in mijn rete ordinaire panterpakje met doorschijnende top op de foute party met 38.000 bier in mijn snavel aan het shinen was; zie ik de melding ‘Souna’ op mijn telefoon verschijnen. Uh tja… die timing had beter gekund. Ik schakel de groepsapp in en bel Carlijn. Carlijn en Linda komen beiden direct in actie en gaan met haar naar het ziekenhuis. Zij blijven de komende uren ook bij haar. De pijnscheuten blijken uiteindelijk harde buiken te zijn. Harde buiken is een verschijnsel waarbij de baarmoeder zich voorbereidt op de bevalling. De bijbehorende pijnscheuten worden ook wel ‘oefenweeën’ genoemd, maar de daadwerkelijke bevalling bleef uit. 

De ochtend erna is Naomi al vroeg vanuit het zuiden naar Weert gekomen en zit wederom enkele uren bij het meisje. Dan kan ze plots weer terug naar het AZC. Nog niks: geen updates en geen baby. Ik krijg het gevoel dat de psyche van Souna de geboorte misschien wel tegenhoudt. Ze wil en kan de pijn niet voelen, maar ook de komst van het kindje niet accepteren. Wanneer ze een afspraak heeft in het ziekenhuis ga ik met haar mee. Ik zit bij het hoofdeinde wanneer een vrouwelijke gynaecoloog haar ontsluiting meet. Ik word misselijk bij de reactie en de stress die ik bij Souna zie. Met mijn zus was afgesproken dat ze, in verband met haar verleden, zo min mogelijk echt ‘aan haar zouden zitten’. Helaas ging dit niet en moest er nu toch echt iets gebeuren. Voor mij was het al naar om ernaast te zitten. Ik wil niet weten hoe het voor haar moest zijn geweest. Haar reactie maakte me misselijk. Ook ik wilde dat het stopte.

Inmiddels was er een wisseling van voogd gekomen en was er nu een vrouwelijke voogd gekoppeld aan Souna. Voor de eerder mannelijke voogd was er bij Souna geen doorkomen aan. Bij de bevalling aanwezig zijn (zoals van de voogd verwacht werd) zou al helemaal geen optie zijn. Enige tijd later, op 18 februari 2019, was het zover. Naast de voogd was er een reallife tolk ingeschakeld: een bijzondere groep mensen rondom haar bed en na een pittige nacht was Asmerat geboren! 

Kraamvisite

Na schooltijd gingen we snel op bezoek. In het ziekenhuis kwamen we als eerst haar tolk tegen: een prachtige Eritrese vrouw met een feestelijke jurk en haar haar mooi op haar hoofd gedrapeerd. Een lieve vrouw en moeder die Souna samen met haar voogd door de bevalling heen geloodst had. En daar lag ze dan; onze Souna. Een kind met een kind. Ze lag met haar rug naar de baby en leek weinig belangstelling voor het meisje te hebben. Mijn zus was eerder die dag al op bezoek geweest en had gezien hoe Asmerat bij Souna op haar buik lag, maar ze het kindje niet vasthield. We wilde het kindje natuurlijk direct knuffelen en legde haar daarna weer bij haar jonge moeder neer. Souna was vlak en afgestompt, maar de bevalling zat erop. Onze telefoons konden ’s nachts weer gewoon op stil en onze diensten zaten erop.

Een ervaring rijker

Al snel keerde Souna weer terug naar het AZC. Hier had ze inmiddels weer een kamer in het AMV-gebouw gekregen zodat de voogden en begeleiders haar een beetje extra kunnen ondersteunen. Hier was ze ook samen met andere Eritrerische meiden. Met enige regelmaat brachten we een bezoekje bij Souna en Asmerat. Helemaal lekker voelde het zeker niet, maar er leek een band tussen de twee te ontstaan. Hier zullen we het mee moeten doen. Ik weet dat Souna onze hulp en betrokkenheid heeft gewaardeerd. We ontvangen een kaartje van haar met een beperkte maar lieve tekst. Ik breng de mensen die spullen gedoneerd hebben op de hoogte van de komst van het wondertje. Verschillende mensen hebben echt meegeleefd. Zeker omdat Souna terug zou moeten keren naar Zweden. Ze had eerder een zogenoemde Dublin-claim (in Zweden al status aangevraagd) en had terugkeer gekregen. Dit betekende dat ze terug zou moeten keren naar Zweden. Na veel geregel met documenten en bewijs dat ze zwanger was, is haar procedure voor nu even uitgesteld. Vanuit het AZC is ze naar een netwerkgezin gegaan. Een Eritrees gezin die haar en Asmerat hebben opgevangen. Ik appte haar nog enkele keren maar het onderhouden van contact ging moeizaam. NTC Het Kwadrant was weer een ervaring rijker.

De namen in dit verhaal zijn verandert om zo de privacy van mijn leerlingen te beschermen.